![[untitled.bmp]](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh1_5QD0HZiE3MzwxNgYkkTtZmc-64CUZ5Bt7MoFo0tvvMPKX2cOddZfGURbgFKe7AXYccbuQZ2ht3NCSf4ZjcThprqwcoJ12_n44aOJdSmLpfqA0yuKTN8vjkp7hoS5BXZ4POzKiCJzv0/s1600/untitled.bmp)
![[ccc.bmp]](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjCHZ1Z-USQJ_qdYUWkHsc_ExCYLQJ6dA-nwcJz_KXN4ljG5Wd4cQ92XFN6d8zhvOHnEOsxQvcmyTeNfEIGfeeM6-hqbVOj54zwIyTjlqsfie3E07Yt3nXu5FwEvwy1mlsCm2aAw5bC7e8/s1600/ccc.bmp)
![[post-128309-1262078643.jpg]](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjxZ-MLdO8vVvMR8bB5mNrZcw3-xTC2RZeZgE8Ajga3om-KvcQj8lGyE3s5WZawOPJo4sKvG1xBBzuURK8taJfV8jrQiIsk4Bu-r-ovQzSzp_Tbo5tiHA1Mc-oaARik7BAPlmOIPxE1i5Q/s1600/post-128309-1262078643.jpg)
![[196086-42.jpg]](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh3uoJ_2Vcdo8MBVdg_igQMMVjaKzKHP-08uJDTkDBUO5h7jn3_Hezzgq8LzrucrGCjRY_D5IVObY9Ag4otM6a2PhiaAzElipZGxzt0H6jcCy3p33_CNJGJK8eZYxQSJeYbzO9qPlbmOtk/s1600/196086-42.jpg)
![[Angkor-wat2.jpg]](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAaj3E3D6jACkQZ3styiHj4rtVMv6UPnXd88I3F_X7lD9cuDjA-I2ONzltK2CZjmmWpSXzsJXwwg5w1hdyc4JGQhvQGO7voc1-L2CmGrKdKBQmdv9_LeG5sXKxKTeyrIeTfecNXUbftMY/s1600/Angkor-wat2.jpg)
![[bild6g.jpg]](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi_zAbw_Ec25juzsR5J1c1nW0Z2CuELCsnpo0w0wdYLye9tapwZc8fSeic0-m9PibISeFlN2vuGzaz4jhALJM5W5Q73riPifWbxe5Txph7YQ_JJPaTTt2IkzQPNaQu67IEnf021P2PUhLQ/s1600/bild6g.jpg)
![[155398.jpg]](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEibD4haOk1VrthtQfHF4_TjRrca6gAGtllJJXwVGBGyAoBNj56Pk0PR-nYSdq-7E6xEuu17BFEaw9ooRgB5aSaK61Xo-dGqKjOPWMDTS2-sqMEvlgAl9vN_eTy7kXAcqfTnYlLHt_A_H9Q/s1600/155398.jpg)
![[nakonwat.jpg]](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi1WwWUla45iWcwR9CHM2aLSZhbNqLw3EH_NadsZng71XoiKyC9npNP_IsGfuIivwxQcpR7oIB_2N6XPN-YDv_XgCJfYFOVefqq59j0V7yl3rfNBl89SimmFggHc5bSH17Dh5M1sDpJBmg/s1600/nakonwat.jpg)
![[angkorwat7.jpg]](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiDFqxPgQrOebNIkGpTz8IMrGOM_ybZH8IPrx3Untd0tAjiRHHjxw_fuNjxVT_zz0O7IJ_acyh_6LnfNXSbOtMz9JilFiA00X8oD5zpWkerSx5XQWzMevmjgNVMiE9tvose1ozmvoR20Hk/s1600/angkorwat7.jpg)
![[angkorwat2.jpg]](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiwPtfpg6qWAERmw5XDUWTvdnr06gOcy-K6nmAdAcygLgJ0RosYJsDrcRR6rsNuhy1GtHhN1FD2CtI7dm2cDfT62rjBP1drd74GTNaKu3nYd4M0oFEfbYtckVpARQAEzYRz2TGdIX0SRdk/s1600/angkorwat2.jpg)
![[angkorwat6.jpg]](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiBgE0AV5d_ozh7sFypuSm8jmvf45tm1GpMn5sY8bb6OkrLcuIaXMt8vvk_8s00iSfv7H0ZSSgpwcoCt0uXMdXPnu1AsvMjVWJ8YzvMbxKThSzINwlqOvb-m8GeOr4bg7TMcl5_toMhoDM/s1600/angkorwat6.jpg)
![[232312_4341457.jpg]](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiHTOMk8kiD_0_t_Qk7XMzYfn6WRo-NarC4bfamgeovgj24Tk6CUV568Umb4UBBIQeVkGINtq2D5Vn_xPhhBcqqH3iXodgdRbU2bRsQNKXOBzuI9JXVR6NVaEFeg0cHJ5M2SFX_53z1ojk/s1600/232312_4341457.jpg)
![[angkorwat3.jpg]](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjkhJYhssqCAaHePWkLMWaPhpUpPCF90UObUdv5eWlRI-a5068doSXcdxlFc05EO_h-LoV8TH6ziSSUFyceOmePybNCptfVbSJ0ZuyoiFjRctyhF-MsQ-VrlxLk7Du_nEriRcSC7OzdIvw/s1600/angkorwat3.jpg)
![[232312_4341270.jpg]](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiG6fWCFNiJiMVfhj1a9lKu41AW29mYxs4nask5CsK15yYfmaWaixGQMSQ3XrVy6nEsTqdtUZUfoN2hGXK7a-utqP7Sfl3eJhTZJEzAauYCLKX9Kzuh_3VAxDJgMq86y76CJ-d4u5ED_Nw/s1600/232312_4341270.jpg)
![[232312_4341255.jpg]](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgDzJPKv5oWQreSm_mB292N9FPwwA3N5qptN5S4o4z0maNDbiHTyCJxohY4o9R-CByk05_l2qlhghgNpZwgAi2uoCfNac_cXXDKc8n7yZBC9lQHdwIhsflF7_9OaSMQVxOGP3Bx5jDOyto/s1600/232312_4341255.jpg)
![[232312_4341234.jpg]](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi1GH2m4ZfkOO-NnTKmBCtsF41CmOcHuTy7eoTr446WDMqiX1IeRu9R5Xz5YEB3P-DoZsFblOz447Ob1q8L_d7XVJ8iN-rsZC-vvTRp3L4ofsP7rNXSsikcSmAUjMq4AMxTSPXPWvoFws4/s1600/232312_4341234.jpg)
![[800px-Angkor-Wat-from-the-air.jpg]](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjNbKXRLVlC2Jd0P_dfMywcCMoSR9D-7lMy0tDSYyBXv95Q_AG9sE0aEuHX1rCLHlbWhhxK8zGIFYh8Ozel3FjqRACLl13i9gnGZfM2mBvfksS3L-uakxG7EjdvhcrK8vY8lWKJjS4SwwU/s1600/800px-Angkor-Wat-from-the-air.jpg)
ปราสาทหินที่ยิ่งใหญ่ไม่แพ้สิ่งก่อสร้างร่วมยุคสมัยของมัน อลังการ งดงาม และมหัศจรรย์ นักโบราณคดีชาวฝรั่งเศสผู้ยิ่งใหญ่ กล่าวเมื่อแรกพบสิ่งก่อสร้างแห่งนี้ว่า “See Angkor and die” ตายก็ไม่เสียดายที่มีโอกาสมาสัมผัสปราสาทหินนครวัด
แต่สำหรับมนุษย์โลกยุคปัจจุบัน ที่อาศัยอยู่ในท่ามกลางสิ่งก่อสร้างทางสถาปัตยกรรมอันทันสมัยมากมาย ยุคสมัย ที่นานาประเทศแข่งขันกันสร้างตึกที่มีความสูงเสียดเมฆ เพื่อประกาศตนครอบครองตำแหน่งตึกที่สูงที่สุดในโลก อาจไม่ตื่นเต้นมากนักเมื่อได้มาสัมผัส กับสิ่งก่อสร้างที่อลังการนามว่านครวัด แต่หากย้อนกลับไปเมื่อครั้งสมัยที่ นักโบราณคดีชาวตะวันตกได้ฝ่าป่ารกชัฏ จนค้นพบสิ่งก่อสร้างที่ถูกชาวพื้นเมืองร่ำลือและพูดถึง เขาจะตกตะลึงเพียงใด อิ่มเอมปรีดาเพียงใด กับสิ่งที่เขาได้มาประสบโดยเฉพาะอย่างยิ่ง ในฐานะนักโบราณคดีและนักมานุษวิทยาเช่นเขา
โลกหมุนรอบตัวเองไปอีกหลายรอบ นับตั้งแต่ที่การค้นพบสิ่งก่อสร้างอันยิ่งใหญ่ ที่ซ่อนเร้นอยู่กลางป่าลึกของกัมพูชาเปิดเผยตนเองสู่ชาวโลก ในที่สุดผมมีโอกาสได้เดินทางมาเยือนโบราณสถานที่ยิ่งใหญ่ของโลก นครวัด -นครธม ย้อนหลังกลับไปสิบกว่าปีที่ผ่านมา การเดินทางจากประเทศไทยมานครวัดนั้น ไม่ใช่เรื่องง่าย
หากเดินทางโดยเครื่องบินคุณต้องไปลงที่กรุงพนมเปญและต่อทั้งรถ ทั้งเรือ กว่าจะได้เข้าถึงดินแดนแห่งนครวัด หรือไม่เช่นนั้นต้องเดินทางข้ามชายแดนด้วยรถยนต์ จากอรัญประเทศของไทย ผ่านถนนที่ไม่อาจเรียกได้ว่าถนนร่วมสามร้อยกว่ากิโลเมตรเท่านั้น จากชายแดนไทยสู่จุดหมาย แต่กลับต้องใช้ระยะเวลาในการเดินทางเป็นวันๆเลยทีเดียว ทุกวันนี้ถนนเส้นดังกล่าว ก็ยังคงถูกใช้เป็นเส้นทางเดินทางท่องเที่ยว สู่ปราสาทนครวัดของนักท่องเที่ยว ที่ชอบผจญภัย งบน้อย สภาพถนนได้รับการปรับปรุงให้ดีขึ้นมาบ้างแต่ก็ยังไม่ดีมากนัก
แต่การเดินทางเยือนนครวัดที่สะดวกสบายที่สุด คือการเดินทางด้วยเครื่องบินของสายการบินบางกอกแอร์เวย์ จากกรุงเทพมุ่งตรงสู่นครวัด หลายคนบอกว่าการมีสายการบินผูกขาดนี่เอง ทำให้ถนนเส้นสำคัญที่มุ่งตรงสู่นครวัดจากไทย ไม่ได้รับการพัฒนาให้คืบหน้าอย่างเช่นที่มันควรจะเป็น จะอย่างไรก็ตาม สำหรับคนที่มีงบประมาณจำกัดอย่างเช่นพวกเรา การเดินทางด้วยทางรถยนต์เป็นสิ่งที่น่ารื่นรมย์ที่สุด ลำบากเล็กน้อย หากแต่ได้พบเห็นภาพชีวิตสองข้างทางถนน ย่อมเป็นสิ่งที่คุ้มค่าที่สุด แม้ว่าจะต้องเผชิญกับการนั่งรถทั้งวัน
ทุกวันนี้แม้ว่าสถานะทางการเมืองของกัมพูชาจะยังไม่มั่นคง แต่ก็นับว่าดีขึ้นกว่าที่ผ่านมามาก เมืองเสียมเรียบที่ตั้งของนครวัดมีที่พักหลากหลายระดับให้เลือก ตั้งแต่ห้าดาวจนกระทั่งเกสต์เฮ้าส์ เสน่ห์และความมหัศจรรย์ของก้อนหินเพียงเท่านั้นหรือ ที่นำพาผู้คนจากทั่วทุกสารทิศสู่ดินแดนแห่งนี้
เช้าตรู่วันนั้น หลังจากจัดการเรื่องค่าธรรมเนียมการเข้าชมโบราณสถานเรียบร้อยแล้ว เราเลือกที่จะมุ่งตรงไปยังปราสาทบายนก่อนเป็นอันดับแรก เพื่อสัมผัสกับพระพักตร์ของพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 อันขึ้นชื่อ ผมไม่แปลกใจเลยที่นักโบราณคดีชาวตะวันตกจะหลงไหลและตื่นตะลึง จนก่อเป็นความประทัปใจ เมื่อพวกเขาฝ่าป่าที่รกชัฏเข้ามาพบกับปราสาทแต่ละหลัง ที่กระจายตัวกินบริเวณกว้าง อาณาจักรแห่งนี้มิใช่เพียงเล็กๆเท่านั้น ถ้าคุณเข้าใจว่านครวัดคือปราสาทหลังเดียว หาได้เป็นเช่นนั้นไม่ นครวัดเป็นปราสาทที่สร้างขึ้นต่างยุคกับองค์ปราสาทหลังอื่น แต่มันเป็นสิ่งก่อสร้างที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในจำนวนปราสาททั้งหมด รวมทั้งมีหลักการในการสร้างที่น่าตื่นตะลึง ได้รับการบูรณะเรียกได้ว่าน่าจะสมบูรณ์ที่สุด
เมือคุณมาเยือนนครวัด คุณมิได้เยือนเพียงแค่ตัวปราสาทนครวัดเพียงแค่องค์เดียวเท่านั้น มีปราสาทหลังอื่นๆอีกบริเวณอันกว้างใหญ่ของโบราณสถานทั้งหมด เรียกขานว่า นครธม อันเป็นอาณาบริเวณกว้างใหญ่ไพศาลที่เชื่อมต่อกัน มิหนำซ้ำในปัจจุบัน ยังมีการค้นพบบูรณะสิ่งก่อสร้างอีกหลายจุดเพิ่มเติม เพื่อเปิดให้นักท่องเที่ยวเข้าชม หากคุณจะสัมผัสกับสิ่งก่อสร้างต่างๆให้ครบถ้วนนั้น เวลาหนึ่งอาทิตย์อาจจะไม่เพียงพอ ที่ดำเนินไปนั้นทุกคนอาจได้ดูหลายปราสาทในหนึ่งถึงสองวัน ซึ่งเป็นปราสาทเด่นๆที่ได้รับการบูรณะอย่างดี แต่เป็นเพียงการได้ดูเท่านั้นมิใช่ได้สัมผัสและซึมซับกับความลึกลับ ความงดงาม และความอลังการของโบราณสถานเหล่านี้
ที่ปราสาทบายน ใบหน้าที่สลักเสลาอย่างวิจิตร หินแต่ละก้อนที่ประกอบกันขึ้นเป็นใบหน้านั้น ไม่ใช่ก้อนเล็กๆ มันซ้อนเรียงกันด้วยความปราณีต จัดวางอย่างมีหลักการ ผู้คนในยุคหลังกว่าที่จะบูรณะมันให้กลับมาสมบูรณ์ดังเดิมได้ ยังต้องใช้ทั้งกำลังคนและเครื่องมือมากมาย แต่ชาวขอมโบราณจัดการกับการออกแบบ การสลักหินแต่ละก้อนให้ลงตัวได้อย่างไร พวกเขาใช้อะไรในการคำนวณ ใช้เครื่องมือชนิดใด เป็นสิ่งที่ท้าทายจินตนาการของเราอย่างยิ่งทีเดียว โดยเฉพาะการได้มาสัมผัสโดยตรง ทั้งกายและใจ หาได้เป็นเพียงการมองมันผ่านภาพถ่าย เรารู้สึกได้ว่าหินเหล่านี้มีพลัง มันเป็นพลังงานบางอย่างที่ส่งสะท้อนออกสู่บริเวณโดยรอบ มันตรึงเรา ทุกก้าวขณะที่เดินผ่านใบหน้าแต่ละใบ ปราสาทบายน เป็นเสมือนโลกแห่งความพิศวง ความน่าตื่นเต้น และ ผจญภัยอย่างแท้จริงทีเดียว ที่จะฉุดกระชากให้จินตนาการของคุณตื่นขึ้นอย่างกระฉับกระเฉง
ในอาณาบริเวณของนครธม ปราสาทตาพรม เป็นอีกสถานที่ซึ่งมีผู้คนแวะไปเยือนมากมาย ผมชื่นชอบอารมณ์อันลึกลับและขรึมขังของปราสาทตาพรมมาก รูปถ่ายของปราสาทตาพรมนั้น นับได้ว่าถูกนำไปเผยแพร่สู่โลกภายนอกหลากรูปแบบ ทั้งภาพนิ่งและภาพยนต์ ผมคิดว่าหลายคนคงเคยผ่านตารูปปราสาทที่มีต้นไม้ปกคลุม รากไม้ชอนไชไปตามรอยแตกของก้อนหิน เสมือนมันโอบกอดปราสาทหลังนี้เอาไว้ มันดูลึกลับ ในบางขณะบางมุมมันดูวังเวงและเศร้าสร้อย แต่มันเป็นปราสาทที่ผู้คนส่วนมากโปรดปราน ปราสาทหลังอื่นๆอาจได้รับการบูรณะอย่างดี แต่สำหรับปราสาทตาพรม การถูกทิ้งอยู่ท่ามกลางแวดล้อมของป่าดิบ ทำให้ต้นไม้รุกคืบสู่ตัวปราสาท การที่ธรรมชาติเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของปราสาทนั้น กล่าวกันว่ามีทั้งข้อดีและข้อเสีย ส่วนที่ดีคือมันช่วยค้ำปราสาทบางส่วนไม่ให้พังทลายลงมา แต่ผลเสียคือการบูรณะด้วยการขุดรากถอนโคนต้นไม้ทิ้งนั้น มิสามารถทำได้โดยง่ายอีกทั้งต้องใช้งบประมาณจำนวนมาก ปราสาทตาพรมในหลายส่วนจึงต้องปล่อยให้เป็นไปตามธรรมชาติ ในทางกลับกันมันกลับกลายเป็นมนต์เสน่ห์ เป็นอีกมิติหนึ่งหนึ่งให้กับปราสาทหลังนี
ท่ามกลางความร่มรื่นของยามบ่าย ผมปีนป่ายขึ้นไปตามรากของต้นไม้ ที่แผ่กิ่งก้านค้ำระเบียงคตของปราสาทเอาไว้ ขึ้นไปด้านบนได้อย่างง่ายดาย มีนักท่องเที่ยวชาวตะวันตกนั่งพูดคุยกันอยู่ด้านบนสองสามกลุ่ม รวมทั้งหนุ่มชาวญี่ปุ่นคนหนึ่ง ที่นั่งเงียบๆซึมซับกับโบราณสถานอันเก่าแก่แห่งนี้อยู่ ผมเลี่ยงออกไปด้านหนึ่งเพื่อหามุมสงบของตัวเองบ้าง วางกระเป๋าสัมภาระลงบนส่วนหนึ่งของต้นไม้ และนั่งลงนิ่งฟังสรรพเสียงรอบตัว ตาพรมร่มรื่นสงบเงียบ เสียงแมลงร้องระงมไปทั่ว ต้นไม้ใหญ่สยายปีกโอบคลุมทั่วบริเวณปราสาท มีเพียงแสงแดดรำไรลอดผ่านลงมาเท่านั้น บรรยากาศสงบสบายนี้ชวนให้เข้าสู่ภวังค์ได้อย่างรวดเร็วแน่นอนว่าสำหรับการแวะมาท่องเที่ยวที่นครวัด เหนือสิ่งอื่นใดคือการไปสัมผัสกับปราสาทนครวัดที่ยิ่งใหญ่ ความอัศจรรย์ของนครวัดมีมากมาย มิเพียงแค่ความลึกลับของการก่อสร้างเท่านั้น แค่บารายหรืออ่างเก็บน้ำที่ถูกขุดขึ้น เพื่อเก็บน้ำไว้ใช้ในฤดูแล้งนั้น หลายแห่งในเขตพระนครมีขนาดกว้างใหญ่จนอาจเรียกว่าทะเลสาบได้ บารายที่หน้านครวัดซึ่งโอบล้อมรอบตัวปราสาท หากมาในฤดูแล้งเราจะไม่เห็นความกว้างใหญ่ของมัน เพราะเราไม่คิดว่ามันคือพื้นที่เก็บน้ำ หากมาในโมงยามที่ชุ่มฉ่ำของฤดูฝน เราจะได้สัมผัสกับทะเลสาบน้ำจืดที่กว้างใหญ่ วิธีการก่อสร้าง การวางโครงสร้าง ความสัมพันธ์ของสิ่งก่อสร้างกับธรรมชาติ เป็นสิ่งที่ท้าทายความใคร่รู้ของนักโบราณคดีจำนวนมาก สถานที่แห่งนี้อบอวลไปด้วยศิลปะวัฒนธรรม สถาปัตยกรรม และวิทยาศาสตร์ ที่ผสมกลมกลืนกั
นักท่องเที่ยวส่วนมาก มักเลือกเวลามาถึงนครวัดในช่วงบ่ายใกล้เย็น และอยู่จนกระทั่งดวงตะวันตกดิน ซึ่งนับเป็นช่วงเวลาที่สวยงามที่สุด ภายในตัวปราสาทนครวัดที่กว้างใหญ่นั้นมีซอกมุมที่น่าสนใจมากมาย นักประวัติศาสตร์ และนักโบราณคดีกล่าวถึงจุดที่น่าสนใจ ที่สามารถเชื่อมโยงกับประวัติศาสตร์ความเป็นมา ของสถานที่แห่งนี้ เป็นกุญแจเชื่อมโยงอดีตสู่ปัจจุบัน ทั้งภาพสลักบริเวณระเบียงคต ภาพจำหลักของนางอัปสร ซึ่งตามจุดดังกล่าวจะมีแสดงอยู่ในข้อมูลท่องเที่ยว หรือแม้แต่จากการแนะนำของไกด์ท่องเที่ยว แต่การแวะมาเยือนสิ่งก่อสร้างแห่งนี้ แม้จะพลาดชมจุดต่างๆเหล่านั้น เพราะมิได้ใช้บริการไกด์ หรือจะด้วยเหตุผลใดก็ตามไม่ใช่เรื่องที่ต้องเสียใจ เพราะว่าไม่ว่าเราจะทดลองใช้เส้นทางใด เพื่อสำรวจภายในของปราสาทนครวัด คุณก็เสมือนได้ก้าวเข้ามาเป็นส่วนหนึ่ง ของความมหัศจรรย์ของสิ่งก่อสร้างอันยิ่งใหญ่แห่งนี
ผมแวะไปสัมผัสกับภาพกองทัพชาวสยามที่เดินทัพไม่เป็นระเบียบ แวะไปดูนางอัปสรที่ว่าสมบูรณ์ที่สุด บริเวณอกของเธอถูกมือดีทั้งหลายจับจนมันวาวทีเดียว เป็นการห้ามใจที่ยากเย็นของบรรดานักท่องเที่ยวทั้งหลาย การท่องเที่ยวนำมาซึ่งรายได้มากมาย แต่มันก็มีสิ่งที่ต้องชดใช้ เส้นทางการเที่ยวชมมักมาจบที่ด้านบนของตัวปราสาท ฝ่าขั้นบันไดที่ทั้งสูงและชัน นักท่องเที่ยวมักจะใช้เวลาที่จุดนี้นานที่สุด บางกลุ่มอยู่จนกระทั่งดวงตะวันลับฟ้า เพราะเมื่อยืนมองจากยอดปราสาทด้านบนของนครวัด เราสามารถมองเห็นดวงตะวันค่อยๆทิ้งตัวลงที่เส้นขอบฟ้า โดยมีทุ่งราบที่กว้างขวางของกัมพูชา ซึ่งเต็มไปด้วยต้นไม้นานาชนิดเบียดเสียดกันอยู่ เห็นปราสาทบางหลังพ้นยอดไม้ ถูกอาบด้วยแสงสีส้มของดวงตะวันในยามเย็นงดงามยิ่งนัก
แสงสีส้มอาบไล้ไปทั่วก้อนหินสีเทา ที่ถูกวางเรียงอย่างอัศจรรย์ จนกลายมาเป็นสิ่งก่อสร้างที่อลังการ ยิ่งใหญ่ ของโลก บรรดาก้อนหินเหล่านี้ นับเป็นก้อนหินที่แสนวิเศษ และยิ่งใหญ่อย่างแท้จริง มืออันเปลือยเปล่าของผมสัมผัสกับความเย็นที่ซึมผ่านออกมาจากแผ่นหิน ผมเชื่อว่าหินทุกก้อนที่ถูกนำมาประกอบกัน จนกลายมาเป็นสิ่งก่อสร้างนามนครวัดแห่งนี้ มีจิตวิญญาณ หินทุกก้อนผ่านเรื่องราวต่างมามากมาย ผ่านยุคสมัย ผ่านทั้งแสงแดดสายลมและสายฝน ที่ธรรมชาติสร้างขึ้น มันผ่านอดีตข้ามกาลเวลามาจนปัจจุบัน คงยากที่จะกล่าวนิยามใดๆที่จะอธิบายการมาเยือนสถานที่แห่งนี้ แม้ว่าความรู้สึกของผู้มาเยือนสำหรับโลกยุคใหม่ จะมิอาจกล่าวได้ว่า See Angkor and die ได้แต่ภาพปราสาทหินจะคงอยู่ในความทรงจำของเรา อย่างแนบแน่นไปอีกนานเท่านาน